Anticonceptiepil veroorzaakt geen depressieve klachten

De Wit doet al langer onderzoek naar de relatie tussen hormonen en depressie. In 2019 toonde ze al aan dat 16-jarige meisjes die de pil gebruiken, vaker depressieve klachten hebben.

“In dat onderzoek konden we niet bepalen of pilgebruik een oorzaak of een gevolg was van de depressieve klachten”, legt de Wit uit. “Daar is zogenaamde gerandomiseerd onderzoek voor nodig.”

Bij zo’n onderzoek worden vrouwen middels loting verdeeld over een groep die een anticonceptiepil krijgt en een groep die een placebo krijgt. “Met gerandomiseerd onderzoek kun je wel iets over oorzaak en gevolg zeggen. Daarom hebben we de resultaten van dit soort onderzoeken samengevat om vast te stellen of de pil wel of niet depressieve klachten veroorzaakt.”

Twaalf onderzoeken gecombineerd

De onderzoekers combineerden twaalf onderzoeken bij in totaal bijna zesduizend vrouwen. “Bij geen van de onderzochte pillen, waaronder de in Nederland het vaakst voorgeschreven combinatiepil met levonorgestrel 150 microgram en ethinylestradiol 30 microgram, werd aangetoond dat die depressieve klachten veroorzaken,” zegt De Wit.

“Maar dat zegt niet dat het helemaal zeker is dat het verband er niet is. Want aan de onderzoeken deden vooral vrouwen mee die eerder in hun leven de pil al eerder hadden gebruikt. Als ze tijdens hun eerste gebruik klachten hadden, dan zouden ze minder waarschijnlijk hebben meegedaan aan deze onderzoeken. Het is dus de vraag of de groep die meedeed aan deze onderzoeken representatief is voor alle vrouwen.”

Depressieve klachten en de pil bij pubers

De vraag blijft hoe die depressieve klachten bij meisjes die de pil gebruiken wel te verklaren zijn. “Allereerst kan het dus zijn dat meisjes bij een eerste gebruik van de pil bijwerkingen op de stemming hebben ervaren en daardoor stoppen, en later niet meer mee willen doen in onderzoeken naar pilgebruik”, zegt De Wit.

“Daarnaast is het lichaam van pubers nog volop in ontwikkeling, waardoor het anders kan reageren op hormonen dan dat van volwassenen. Tot slot weten we dat er tussen meisjes die wel en niet de pil gebruiken ook andere verschillen zijn, bijvoorbeeld in de hoeveelheid stress die ze ervaren. Dus ook andere factoren die losstaan van pilgebruik zouden het verschil in depressieve klachten kunnen veroorzaken.”

Depressieve klachten kunnen wel ontstaan

“Dit onderzoek zegt niet dat iedere vrouw die depressieve klachten ervaart door de pil zich dat dus inbeeldt”, benadrukt De Wit. “Zulke klachten kunnen soms ontstaan en het is belangrijk daarmee op tijd naar de huisarts te gaan.” Om te achterhalen of de pil depressieve klachten bij meisjes in de puberteit kan veroorzaken, is een gerandomiseerde studie nodig bij meisjes van die leeftijd.